Zoologia - Nature Education Centre - Jagiellonian University

Albo dominacja, albo długie życie.

Przyspieszone tempo starzenia się, w przypadku samców pawianów, jest ceną, jaką płacą, aby znaleźć się na szczycie hierarchii stada.

Samce pawianów, które z powodzeniem wspinają się po drabinie społecznej, starzeją się szybciej. Natomiast jeśli status samca spada, jego wskaźnik starzenia się również maleje.

Wykorzystanie próbek krwi pawianów z Kenii pozwoliło przeanalizować chemiczne modyfikacje DNA, znane jako znaki metylacji DNA. Umożliwiają one porównanie znanego wieku pawianów z ich wiekiem biologicznym. Stres środowiskowy może przyspieszać zmiany w DNA co sprawia, że dany osobnik wydaje się starszy niż w rzeczywistości i jest bardziej narażony na choroby związane ze starzeniem się.

Status społeczny dorosłych małp jest najsilniejszym czynnikiem wpływającym na starzenie się. Ich zegar biologiczny może przyspieszać lub zwalniać, gdy samce poruszają się w górę lub w dół drabiny społecznej. Jest to sprzeczne z tym, co obserwujemy u ludzi, gdzie wysoki status społeczny oznacza zwykle lepsze, a nie gorsze zdrowie. Najbogatsi i najpotężniejsi ludzie mają dostęp do najlepszych domów, szkół, opieki zdrowotnej itp. Ci, którzy mają niższy status społeczno-ekonomiczny, są narażeni na większe ryzyko i mają wyższy wskaźnik zachorowań i śmiertelności.

Skąd ta rozbieżność? Otóż samce pawianów muszą walczyć o swój status społeczny. Z tego powodu często spotyka się regularne współzawodnictwo. Aby utrzymać swoją pozycję, samce dominujące muszą regularnie bronić się fizycznie. Wysoko postawione samce spędzają również dużo czasu na pilnowaniu samic. W czasie owulacji ściśle podążają za samicami i odstraszają innych samców, co jest kosztowne energetycznie i może wpływać na przyspieszone starzenie się.

Dlaczego więc samce małp tak ciężko harują, aby osiągnąć wysoki status społeczny? To proste: aby mieć potomstwo. Samce pawianów by mieć dzieci, muszą osiągnąć wysoką rangę społeczną. Jeśli jej nie osiągną, szansa na posiadanie potomstwa spada nawet do zera, a to daje potężną motywację ewolucyjną. Badania pokazują, że sposób, w jaki status społeczny jest osiągany i utrzymywany, ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia jego konsekwencji zarówno u małp jak i u ludzi.

Photogallery