Nature Education Centre

Kto tu rządzi – część III

Jak pisaliśmy poprzednio, w zdecydowanej większości stadom ssaków przewodzą samce. Tak wyraźna tendencja nie może być dziełem przypadku. Poznajcie wiec jedną z możliwych przyczyn tego zjawiska.

Pewnie słyszeliście o „fight-or-flight”, czyli o zjawisku „walka lub ucieczka”. To bardzo typowa reakcja na sytuację zagrożenia, zachodząca podświadomie, na poziomie fizjologicznym. Polega na tym, że w odpowiedzi na stresowy bodziec (np. atak drapieżnika) w organizmie zachodzą procesy fizjologiczne przygotowujące go do obrony lub ucieczki.

Na tą reakcję wpływają liczne hormony, między innymi adrenalina, kortyzol i testosteron. Mechanizm fight-or-flight obserwuje się u pojedynczych osobników oraz w zachowaniach stadnych. Jest to reakcja, szybka, podświadoma, skuteczna i, jak się okazuje typowa dla samców. Często zdarza się więc, że samiec-przewodnik stada daje sygnał do walki lub ucieczki, a pozostałe osobniki idą w jego ślady.

Samice w sytuacji zagrożenia reagują inaczej. W pierwszym odruchu rzucają się one na ratunek i szukają pomocy. Brzmi nieskutecznie, dopóki nie dodamy kluczowego elementu, potomstwa. Ciężarne i karmiące samice muszą bowiem ochronić nie tylko siebie, ale też swoje młode, nie mogą więc po prostu rzucić się do walki lub ucieczki. Zamiast tego szukają pomocy- zwykle innych samic, z którymi współpracują broniąc wspólnie siebie i potomstwa. Model ten nazwano "tend-and-befrend", dosłownie: "zaopiekuj i zaprzyjaźnij".

Oba mechanizmy, choć tak różne, są skuteczne i niezbędne dla przetrwania stada. Obydwa są również zakodowane w naszym, ludzkim umyśle. Dlatego mężczyźni i kobiety inaczej reagują na stresowe sytuacje, a te różnice są ważne i niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego stada, czyli rodziny.

Photogallery