W tym miesiącu kilka słów o najstarszych znanych roślinach lądowych

Stanowisko ze skamieniałościami w Rhynie (Aberdeenshire, Szkocja) znane jest od ponad stu lat. Znaleziono tam liczne bardzo dobrze zachowane szczątki wczesnych roślin lądowych i żyjących wśród nich bezkręgowców (wiek: paleozoik, dewon, prag, ponad 407 mln lat). Skamieniałości roślinne mają tu postać zmineralizowanych krzemionką czyli inaczej mówiąc skrzemionkowanych fragmentów pędów. Znaleziono tu też skamieniałości sinic, zielenic, grzybów, a nawet najstarszych porostów. Mineralizacja krzemionką zachodziła tu bardzo szybko dzięki czemu skamieniałości często posiadają czytelne cechy budowy anatomicznej. W niektórych okazach można zaobserwować komplet zachowanych tkanek budujących pędy, nawet tych bardzo delikatnych.
Wczesne rośliny lądowe miały szereg wspólnych cech: małe rozmiary, brak liści, systemu korzeniowego oraz umiejscowienie zarodni na końcowych odcinkach pędów. Mimo posiadania tak prostego planu budowy, bez trudu można zaobserwować tu cechy roślin nam współczesnych takie jak osiowy plan budowy z wznoszącymi się do góry pędami (co zapewnia dostęp do światła i możliwość rozsiania zarodników na większą odległość) i ewentualnie pędami płożącymi się oraz obecność tkanek takich jak epiderma, miękisz, łyko i drewno.
Prezentowany okaz to wypolerowana z jednej strony płytka tzw. czertu z Rhynie czyli skały krzemionkowej z nagromadzeniem szczątków organicznych, głównie roślinnych. W wielu miejscach widać przekroje poprzeczne pędów wczesnych roślin lądowych. Mają one kształt okrągły lub w różnym stopniu owalny w zależności od tego pod jakim kątem usytuowana jest oś pędu względem wypolerowanej powierzchni.
Efektem badan nad skamieniałości z Rhynie były bardzo liczne publikacje naukowe, opisano z tego miejsca nowe dla nauki rodzaje (Rhynia) i gatunki. Poznano szczegółowo cechy budowy anatomicznej wczesnych roślin lądowych.
Stanowisko w Rhynie to przykład tzw. Fossil-Lagerstätten typu Konservat-Lagerstätten, czyli stanowiska z bardzo licznymi i jednocześnie bardzo dobrze zachowanymi skamieniałościami.