Przejdź do głównej treści

Dział paleobotaniczny

Dział paleobotaniczny

Kolekcja skamieniałości roślinnych i skał fitogenicznych w Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ (CEP) powstała w oparciu o zbiór przekazany z Instytutu Botaniki UJ.

Początki gromadzenia zbiorów skamieniałości roślinnych w Instytucie Botaniki związane były z działalnością profesora Mariana Raciborskiego (1863-1917), wybitnego botanika i zarazem paleobotanika, autora opracowań flor kopalnych z Polski. Badania nad skamieniałościami roślinnymi różnego wieku, począwszy od dewońskich po czwartorzędowe, prowadzone są nieprzerwanie do dnia dzisiejszego. Równolegle z badaniami paleobotanicznymi prowadzono prace z zakresu palinologii, co zaowocowało powstaniem kolekcji materiału wieku czwartorzędowego w postaci zarówno spreparowanej jak i próbek badanych osadów.

Znajdujące się w Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ zbiory obejmują makro-, mezo- i mikroskamieniałości roślinne w większości wieku karbońskiego, neogeńskiego i czwartorzędowego oraz dokumentację materiałową badań współczesnego opadu pyłku. Wybrane okazy należące do różnych grup systematycznych roślin z poszczególnych okresów geologicznych prezentowane są w ramach stałej ekspozycji „Ewolucja Ziemi i życia” w obrębie bloków geologicznych.

Główne kolekcje naukowe w CEP to:

  • Makroflora karbońska, materiał ze zwałowisk, skamieniałości przedstawicieli Lycophyta, Sphenophyta, Pterophyta, Lyginopteropsida, Cordaitopsida: - Górnośląskie Zagłębie Węglowe (Bieruń, Jaworzno, Kaczyce, Jastrzębie, Knurów, Murcki i inne) - Dolnośląskie Zagłębie Węglowe (Nowa Ruda, Wałbrzych)
  • Cuticulae dispersae (szczątki roślinne i oskórki stawonogów) oraz inne mezoskamieniałości (głównie zwęglone drewno) z Górnośląskiego i Lubelskiego Zagłębia Węglowego, materiał wypreparowany z węgla kamiennego w postaci suchej oraz preparaty mikroskopowe
  • Megaspory i mikrospory wieku karbońskiego z terenu Polski
  • Makroflora liściowa (głównie skamieniałości przedstawicieli Magnoliopsida), ksylity i skały fitogeniczne wieku mioceńskiego (Bełchatów)
  • Zmineralizowane drewna z różnych stanowisk, głównie z Polski (okolice Kwaczały, Roztocze, Radłów, Dolny Śląsk i inne)
  • Materiały palinologiczne wieku czwartorzędowego z terenu Polski (próbki z rdzeni wiertniczych i materiał spreparowany)
  • Dokumentacja materiałowa badań współczesnego opadu pyłku w tym monitoringu aerobiologicznego prowadzonego w Ogrodzie Botanicznym Instytutu Botaniki UJ

Znaczna część zbiorów wymaga szczegółowej inwentaryzacji i będzie mogła być udostępniana szerzej do badań naukowych dopiero po jej dokonaniu.

Niezależnie od wspomnianych wyżej zbiorów inne kolekcje flory kopalnej zostały przekazane do CEP z Instytutu Nauk Geologicznych UJ.