Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Zbiory

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Na skróty

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Obiekt Miesiąca czerwiec 2021 - plezjadapis - bardzo odległy przodek

Obiekt Miesiąca czerwiec 2021 - plezjadapis - bardzo odległy przodek

W czerwcu kilka słów o jednym z najstarszych naczelnych, który bardziej przypomina gryzonia.

Przenieśmy się wstecz o ok. 60 mln lat, gdzie na terenach współczesnej Eurazji i Ameryki Pn., zaledwie 5 mln lat po wymarciu dinozaurów biegał jeden z najwcześniej dotąd odkrytych prehistorycznych naczelnych – Plesiadapis. Stanowił on prawdopodobnie gałąź rozwojową dla współczesnych naczelnych, choć hipoteza ta ma wielu przeciwników. Podobny do lemura Plesiadapis w niczym nie przypominał współczesnego człowieka ani nawet późniejszych małp. Ten mały ssak wyróżniał się raczej kształtem i układem zębów, które już częściowo nadawały się do diety wszystkożernej. Przez kolejne miliony lat potomkowie Plesiadpapis schodzili z drzew na otwarte równiny, gdzie mogli oportunistycznie zjadać wszystko, co czołgało się, skakało, lub ślizgało na ich drodze, jednocześnie rozwijając ich coraz większe mózgi. Czaszka Plesiadapis ma szereg przejściowych specjalizacji m.in. siekacze przypominające te u prymitywnych gryzoni, brak zębów przedtrzonowych oraz zęby trzonowe, które wykazują podobieństwo do ssaków naczelnych. Budowa i proporcje kończyn oraz palce zaopatrzone w ostre pazury wyraźnie wskazują na nadrzewny tryb życia.

Paleontologom zajęło zaskakująco dużo czasu, zanim zrozumieli pozycję systematyczną Plesiadapis. Ssak ten został odkryty we Francji w 1877 roku, zaledwie 18 lat po opublikowaniu przez Karola Darwina traktatu ewolucyjnego „O powstawaniu gatunków”, w czasie, gdy idea ewolucji ludzi i małp była niezwykle kontrowersyjna. Jego nazwa (z jęz. greckiego „prawie Adapis”) odnosi się do innego skamieniałego ssaka naczelnego (Adapis) odkrytego około 50 lat wcześniej. Na podstawie skamieniałości możemy teraz wywnioskować, że przodkowie Plesiadapis żyli w Ameryce Północnej, prawdopodobnie współistniejąc z dinozaurami, a następnie stopniowo przenieśli się do Europy Zachodniej przez Grenlandię.

Plesiadapis miał ciało podobne do współczesnych lemurów, głowa natomiast przypominała gryzonia z dużymi siekaczami. Jego dieta składała się głównie z owoców i nasion. Mierzył niespełna pół metra i ważył około 2 kg, co wiele wyjaśnia, gdyż ssaki paleoceńskie nie osiągnęły jeszcze dużych rozmiarów typowych dla megafauny ssaków późnej ery kenozoicznej.

Zobacz galerię zdjęć
Polecamy również
Obiekt miesiąca luty 2024 - Lucy

Obiekt miesiąca luty 2024 - Lucy

człowiek z Flores

Obiekt Miesiąca styczeń 2023 - Człowiek z Flores