Obiekt miesiąca - Nature Education Centre - Jagiellonian University

Obiekt Miesiąca luty 2022 - Najstarsze ślady życia?

Na południowo-zachodniej Grenlandii znaleziono zespół skał metamorficznych, tzw. formację zieleńcową Isua, której wiek oznaczono na 3,7 do 3,8 miliarda lat.

Wstęgowe rudy żelaza lub BIFy (z ang. banded iron formations) to skały, które powstawały w najwcześniejszej historii Ziemi, w prekambrze. Większość powstało wraz z pojawieniem się tlenu w ziemskiej atmosferze (z tak zwaną katastrofą tlenową) około 2,5 do 2 miliardów lat temu, ale istnieją też znacznie starsze.
Na południowo-zachodniej Grenlandii znaleziono zespół skał metamorficznych, tzw. formację zieleńcową Isua, której wiek oznaczono na 3,7 do 3,8 miliarda lat. Formacja składa się głównie ze zmetamorfizowanych skał pochodzenia wulkanicznego (bazaltów) i osadowego (piaskowców i mułowców). Ale to właśnie BIFy z formacji Isua wydają się najciekawsze. Skały te, poza minerałami żelaza, zawierają domieszki grafitu. Minerał grafit, taki sam, jaki znajduje się np. w ołówku, składa się z pierwiastka węgla i jest dość pospolity w zmetamorfizowanych skałach osadowych, gdzie zwykle pochodzi z pierwotnej materii organicznej. Ale przecież nie w skałach które powstały zaledwie miliard lat po powstaniu Ziemi, prawda?
Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Badania składu izotopowego węgla z grafitu pokazały coś, czego nikt się nie spodziewał. Węgiel w graficie jest izotopowo lekki, co jest bardzo typowe dla węgla pochodzącego z organizmów żywych. Powstała zatem koncepcja, że węgiel ten pochodzi z uwęglenia fotosyntetyzujących prokariontów (np. sinic). Czy na pewno? Pod uwagę bierze się również inne koncepcje - powstania węgla z tzw. bulionu pierwotnego, kosmicznej materii organicznej lub na drodze niebiologicznej. Wszystkie są prawdopodobne i żadna nie została wystarczająco udokumentowana, żeby wykluczyć inne, jednak ludzie (nawet naukowcy) bywają romantykami, dlatego pomysł, że lekki węgiel we wstęgowych rudach żelaza z Grenlandii pochodzi z najwcześniejszych znanych organizmów żywych na Ziemi działa na naszą wyobraźnię najmocniej i jego najchętniej się trzymamy.
[bk]

Photogallery