Ssaki i dinozaury żyły obok siebie przez ostatnie 230 milionów lat. Obie grupy pojawiły się w triasie, ale bezpośrednie dowody na interakcje między nimi są bardzo rzadkie.

Najnowsza publikacja w „Scientific Reports” takich dowodów dostarcza.
W 2012 roku z dolnokredowej formacji Yixian w Chinach znaleziono skamieniałość, która potwierdza, że wczesne ssaki i dinozaury nie żyły całkowicie osobno. Splecione razem szkielety roślinożernego dinozaura i drapieżnego ssaka z rzędu eutrykodontów zachowane w skale w wyniku nagłego pogrzebania zwierząt przez spływ popiołów wulkanicznych pozwalają nam zajrzeć około 125 milionów lat w przeszłość i obserwować dramatyczny pojedynek drapieżnika i ofiary.
Należący do grupy ceratopsów Psittacosaurus lujiatunensis, niewielki roślinożerny dinozaur miał 7-10 lat i ważył nie więcej niż 15 kg. Spleciony z nim ssak Repenomamus robustus był znacznie mniejszy, za życia osiągał rozmiar współczesnego oposa i ważył od 3,5 do 5 kg. Choć autorzy pracy rozważają różne powody wspólnej fosylizacji obu kręgowców, to umiejscowienie ssaka na grzbiecie dinozaura, jego zęby zagryzione na kończynie, a łapy zaciśnięte na dziobie i nodze gada wskazują, że niewielki ssak był w trakcie polowania na osłabionego dinozaura. Polowania, które zostało nagle przerwane i na miliony lat zachowane w skamieniałym strumieniu popiołów wulkanicznych.
Ssaki mezozoiczne są zwykle przedstawiane jako żyjące w cieniu swoich większych sąsiadów - dinozaurów, ale ta skamieniałość przekonująco pokazuje, że zwinne i inteligentne ssaki mogły stanowić zagrożenie nawet dla znacznie większych, w pełni dojrzałych dinozaurów. Nie szokuje również fakt, że dinozaur jest trzykrotnie większy od ssaka, współcześnie również obserwuje się lądowe i morskie drapieżniki polujące na ofiary większe od siebie. Nowa skamielina podważa zatem powszechne przekonanie, że mezozoiczne ssaki były jedynie pokarmem dla rządzących mezozoicznym światem dinozaurów.
Więcej szczegółów (po angielsku) znajdziecie w artykule: Han, G., Mallon, J.C., Lussier, A.J. et al. An extraordinary fossil captures the struggle for existence during the Mesozoic. Sci Rep 13, 11221 (2023). https://doi.org/10.1038/s41598-023-37545-8