Widzieliście kiedyś miłorzęby? Nie są to nasze rodzime rośliny i w polskich lasach ich nie spotkamy.

Bywają za to w różnych miejscach sadzone. Zobaczyć je można w ogrodach botanicznych, parkach, na skwerach. Miłorzębowe były kiedyś bardzo liczną w gatunki grupą roślin nagozalążkowych. Pojawiły się na Ziemi prawdopodobnie już w okresie karbońskim czyli ponad 300 milionów lat temu, wtedy gdy kształtowały się pokłady węgla kamiennego. Swoją świetność miłorzębowe zaczęły przeżywać w mezozoiku a więc w czasach dinozaurów. Współcześnie istnieje już tylko jeden ich gatunek – miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba). Pochodzi on z Chin, a do Europy trafił z Japonii stąd też bywa nazywany miłorzębem japońskim.

Ginkgo cranei został opisany jako nowy gatunek w 2012 roku w oparciu o bardzo dobrze zachowane skamieniałości znalezione w Północnej Dakocie (USA). Były to trójwymiarowo zachowane nasiona, którym towarzyszyły osobno liście. Rośliny, których szczątki znaleziono tam w skałach, rosły w późnym paleocenie (paleogen) ponad 56 milionów lat temu. Było to kilka milionów lat po tym jak w trakcie wielkiego wymierania na granicy kredy i paleogenu wyginęły dinozaury.

Liście Ginkgo cranei były podobne do wachlarzykowatych liści współczesnego nam miłorzębu dwuklapowego. Zasadnicze różnice pomiędzy obydwoma gatunkami zaznaczają się jednak nie w cechach morfologicznych liści tylko w wielkości nasion i cechach budowy komórkowej epidermy (tkanki okrywającej). Liście towarzyszące krótkopędom z zalążkami i nasionami Ginkgo cranei są znajdowane osobno. Jednak cechy budowy ich epidermy i występowanie razem z nasionami G. cranei wskazują na to, że należą do tych samych roślin.

W paleobotanice czyli w nauce o historii świata roślin w dziejach Ziemi często spotykamy się z takimi problemami. Skamieniałości pędów nadziemnych i podziemnych, liści, kwiatów, nasion czy owoców często spotyka się oddzielnie. Poprawne zrekonstruowanie z nich jednej rośliny może sprawiać problemy.

Piękny okaz liścia Ginkgo cranei można obejrzeć na naszej ekspozycji geologicznej w gablocie z florą paleogenu i neogenu.