Większość kotów odczuwa niepohamowaną miłość do Nepeta cataria, rośliny powszechnie znanej jako kocimiętka właściwa. Koty czując zapach tego miętowego zioła zwyczajnie tracą głowę, wąchają, pocierają, gryzą i tarzają się.

Co takiego jest w kocimiętce, która wprawia koty w taką euforię? I co właściwie czuje kot będący w ferworze kocimiętki?

Substancja chemiczna zawarta w kocimiętce odpowiedzialna za pobudzenie kotów to nepetalakton. Jest ona kocim feromonem – naśladuje zapach kocich hormonów płciowych. Reakcja kota nie ma jednak charakteru seksualnego. Kocimiętka tylko „oszukuje” kota, by pomyślał, że jest potencjalnym kochankiem. Reakcja na kocimiętkę jest dwojaka: niektóre koty tracą głowę, inne wycofują się, przyjmując coś co badacze nazywają „posturą podobną do sfinksa”, stając się prawie nieruchomymi i bardzo cichymi.

Oczywiście człowiek nie ma możliwości, aby dowiedzieć się jakie jest subiektywne doświadczenie kota z kocimiętką. Patrząc jednak z boku wygląda to na euforię. I są powody, by sądzić, że właśnie tego doświadcza kot. Efekt kocimiętki ma bowiem wiele wspólnego z receptorami opioidowymi. Wniosek? Koty naprawdę się odurzają! Uspokajamy jednak, wasze koty nie uzależnią się, ani też nie przedawkują kocimiętki. Zbyt duża ekspozycja na jej zapach wypala bowiem ich zdolność do jej wykrycia i przez jakiś czas zwyczajnie na nią nie reagują.

Niektóre koty w reakcji na kocimiętkę sprawiają wrażenie jakby tropiły niewidzialną ofiarę, bawiły się z niewidzialnymi towarzyszami zabaw i uważnie wpatrywały się w rzeczy, których my, ludzie, nie możemy zobaczyć (choć trzeba przyznać, że nawet koty bez kocimiętki często wydają się to robić). Istnieją pewne przypuszczenia, że kocimiętka jest dla kotów halucynogenna. Brak rzetelnych badań pozostawia tę tezę jednak wyłącznie w sferze przypuszczeń.

A czy kocimiętka działa na ludzkie receptory? Ponoć wpływa na bezsenność, łagodzi skurcze i wzdęcia oraz zmniejsza niepokój. Tak więc chociaż napar z kocimiętki może mieć właściwości prozdrowotne, to jednak możemy zapomnieć o euforii podobnej jak u kotów. Z drugiej strony obserwowanie kota cieszącego się kocimiętką wywołuje niepohamowaną radość we właścicielach – i nazwałbym to wtórnym byciem na haju.