Nature Education Centre

Czaroit

Wśród kilku tysięcy opisanych minerałów szereg znanych jest z pojedynczych lub nielicznych stanowisk na świecie. Ich nazwy pewnie niewiele by nam powiedziały ale są wśród nich też takie, które bywają wykorzystywane do wyrobu przedmiotów ozdobnych lub biżuterii, i o nich słyszy się częściej.

Tak właśnie jest z czaroitem. Minerał ten został znaleziony nad rzeką Czarą (Kraj Zabajkalski, Rosja) niedługo po drugiej wojnie światowej. Formalnie, jako nowy minerał opisany został w 1977 r.

Czaroit jest krzemianem o skomplikowanym i zmiennym składzie chemicznym. Z tego względu jego wzór chemiczny bywa różnie formułowany. Na przykład tak:

(K,Sr)₁₅₋₁₆(Ca,Na)₃₂[Si₆O₁₁(O,OH)₆]₂[Si₁₂O₁₈(O,OH)₁₂]₂[Si₁₇O₂₅(O,OH)₁₈]₂(OH,F)₄ · ̴3H₂O

Ponadto w jego strukturze mogą pojawiać się inne pierwiastki, nawet takie jak cer i europ. Wszystkie cechy chemiczne i strukturalne tego minerału nadal nie są dokładnie poznane. Czaroit najczęściej współwystępuje z innymi minerałami tworząc skałę – czaroityt, rzadko tylko zbudowaną z samego czaroitu. Fioletowo-liliowe, nieregularne pasma czaroitu współwystępujące np. z czarnym egirynem mogą po oszlifowaniu wyglądać bardzo efektownie. Dlatego czaroityt znalazł zastosowanie do wyrobu ozdób i biżuterii. Poza egirynem czaroitowi może towarzyszyć szereg innych minerałów takich jak kwarc, galena, pektolit oraz rzadko spotykanych jak np. tinaksyt i kanasyt. Po oszlifowaniu może wykazywać efekt „kociego oka”. Wijące się pasma czaroitu wraz z towarzyszącymi mu minerałami o różnym zabarwieniu sprawiają, że na wypolerowanej skale widoczne są niepowtarzalne wzory o wyjątkowych walorach estetycznych.

Czaroityt jest metasomatyczną skałą metamorficzną, która występuje wśród sjenitów w strefach ich kontaktu z wapieniami. Jak dotąd znany jest tylko z niewielkiego obszaru w Rosji. Doniesienia o jego stwierdzeniu w Indiach nie są potwierdzone szczegółowymi analizami. Czaroit nie jest uzyskiwany syntetycznie, choć znane są jego imitacje mające zbliżoną barwę, ciężar właściwy i współczynniki załamania światła.

Na naszej ekspozycji możecie zobaczyć wypolerowaną płytę czaroitytu oraz kaboszon z tej skały mogący posłużyć do wykonania biżuterii.

Photogallery