Rzadko zdajemy sobie sprawę z tego, że wokół nas jest inny świat istot tak małych, iż rzadko zwracamy na nie uwagę. A jednak są wszędzie i jest ich znacznie więcej niż nas. I podobnie jak w świecie wielkich ssaków toczą one zażartą walkę o przetrwanie. A mają znacznie trudniej niż np. antylopy czy foki. Oprócz drapieżników i pasożytów znanych ze świata „makro” są tu również organizmy jakby spoza naszego świata.

Należą do nich choćby pasożytnicze grzyby. Niemal w każdej grupie tych organizmów część gatunków wyspecjalizowała się w atakowaniu żywych zwierząt. Wszystko po to, aby maksymalnie zwiększyć skuteczność zarażania. Choć współcześnie najczęściej ofiarami pasożytniczych grzybów padają owady, wśród ich ofiar znajdziemy też inne stawonogi (skorupiaki, pająki, roztocza), nicienie, a nawet kręgowce, w tym człowieka.

Wyspecjalizowany pasożyt może wydłużyć okres, w którym ofiara już jest zarażona, ale jeszcze żyje zarażając swoich krewniaków. Najbardziej wyspecjalizowanymi pasożytami owadów są grzyby z rzędu owadomorków. Kiedy lepki zarodnik grzyba dostanie się na powierzchnię ciała swojego żywiciela zaczyna wytwarzać enzymy, które trawią oskórek niczego nie świadomego owada a następnie wykształca strzępkę, która wrasta do wnętrza ciała ofiary. Przez kolejne dni we wnętrzu żywego owada rozwija się grzybnia odżywiając się jego tkankami. Początkowo owad zachowuje się, jak gdyby nic się nie stało. Wkrótce jednak pasożyt zaczyna przerastać jego ciało i modyfikować zachowanie swojego gospodarza. Ofiara sterowana przez grzyba staje się bardzo aktywna i poszukuje miejsca z dobrym widokiem na okolicę. Nie dla siebie. Kiedy owad wydostanie się już na szczyt wysokiej trawy albo kwiatostanu grzyb zabija go. W zwłokach owada bardzo szybko rozwijają się strzępki produkujące tajną broń grzyba i już po kilku godzinach na powierzchni truchła pojawiają się konidia, które zaczynają strzelać lepkimi zarodnikami. Zarodników jest bardzo dużo i każdy odpowiedni owad przebywający w okolicy jest zagrożony. A do tego niektóre owady zarażają się przez swoją naturalną ciekawość. Wiele samców much i motyli jest zainteresowanych widokiem swoich pobratymców siedzących nieruchomo. Taki widok najczęściej kojarzy im się z samicami gotowymi do kopulacji. Nie trzeba mówić, jak kończy się dla nich taka randka.

Choć pasożyty zdarzają się w różnych grupach systematycznych grzybów, to  mechanizm ich działania jest zawsze podobny: zarazić ofiarę – zmodyfikować jej zachowanie – zabić – wyprodukować kolejne zaraźliwe zarodniki. Pasożyty znane są także wśród workowców, do których należy maczużnik (łac. Cordyceps) dobrze znany z gier komputerowych z serii „The Last of Us” i opartym na nich serialu.

Dziękujemy Pani Ewelinie za ciekawe zdjęcia maczużnika.